Encoder Nedir?

Encoder Nedir?

Encoder (kodlayıcı), hareketi algılayarak dijital veya analog sinyallere dönüştüren bir sensör cihazıdır. Genellikle pozisyon, hız, yön veya mesafe gibi mekanik verilerin elektronik bir sisteme aktarılmasını sağlar. Encoderler, motor kontrolünden otomasyon sistemlerine kadar pek çok uygulamada kullanılır.

Encoder, dönüş hareketlerini veya doğrusal hareketleri algılar ve bu hareketlerin sinyallerini sayısal (dijital) veri olarak iletir. Bu sayede elektronik cihazlar veya kontrol sistemleri, hareketi analiz edebilir ve buna uygun işlemler gerçekleştirebilir.

Encoder Çalışma Prensibi

Encoderler, hareketi algılamak için optik, manyetik veya mekanik prensiplere dayanır. Temel prensip, dönen bir disk veya hareketli bir parçanın hareketini algılamak ve bu hareketi elektronik bir sinyale çevirmektir.

Optik Encoderler

Bir ışık kaynağı ve fotosensör kullanarak dönen bir diskteki desenleri algılar. Disk üzerindeki açıklıklar, ışığın geçip geçmemesine bağlı olarak dijital sinyal üretir.

Manyetik Encoderler

Manyetik alan değişimlerini algılayarak sinyal üretir. Genellikle zorlu çevre koşullarında tercih edilir.

Encoder Çeşitleri

Encoderler, kullanım amaçlarına ve tasarımlarına göre iki ana kategoriye ayrılır:

1. Artımsal (Incremental) Encoder

Bu tür encoder, dönüş hareketini artışlar (inkrementler) halinde ölçer. Dönüş yönü ve hız bilgisini sağlar ancak mutlak pozisyonu göstermez.

2. Mutlak (Absolute) Encoder

Bu encoder türü, dönüş hareketinin her noktasında tam pozisyon bilgisini sağlar. Enerji kesilse bile pozisyon bilgisini saklar.

Encoder Kullanım Alanları

Encoderler, mekanik hareketin ölçülmesi ve kontrol edilmesi gereken pek çok alanda kullanılır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:

• Endüstriyel Otomasyon: Fabrikalarda robot kol ve taşıma sistemlerinin kontrolü.
• Motor Kontrolü: Elektrik motorlarının hız ve yön bilgisini ölçmek için.
• Robotik: Robotların hareket yönü ve pozisyonunun hassas bir şekilde belirlenmesi.
• Asansör Sistemleri: Asansörlerin doğru pozisyonda durmasını sağlamak için.
• CNC Makineleri: Kesim ve işleme işlemlerinde doğruluk sağlamak için.

Arduino ile Encoder Kullanımı

Arduino ile encoder kullanarak dönen bir motorun hızını veya pozisyonunu ölçmek mümkündür. Aşağıda artımsal bir encoder ile basit bir örnek kod verilmiştir:

Arduino Devre Örneği

Bu devrede, bir enkoderin iki çıkış pini (A ve B) Arduino'ya bağlanmıştır:

// Encoder pinleri
#define encoderPinA 2
#define encoderPinB 3

volatile int encoderValue = 0;

void setup() {
  pinMode(encoderPinA, INPUT_PULLUP);
  pinMode(encoderPinB, INPUT_PULLUP);
  attachInterrupt(digitalPinToInterrupt(encoderPinA), encoderISR, CHANGE);
  Serial.begin(9600);
}

void loop() {
  Serial.println(encoderValue); // Encoder değerini seri portta göster
  delay(100);
}

void encoderISR() {
  if (digitalRead(encoderPinA) == digitalRead(encoderPinB)) {
    encoderValue++;
  } else {
    encoderValue--;
  }
}

Bu kod, encoderden alınan sinyallerle dönüş hareketini hesaplar ve yön bilgisiyle birlikte Arduino'nun seri portunda gösterir.